بانک سفال

سفال یکی از مهمترین داده های باستان شناختی است که به وفور در محوطه¬های باستانی یافت می شود و به مطالعه در زمینه ارتباطات فرهنگی، گاهنگاری، لایه نگاری تطبیقی، باورهای اعتقادی، زندگی روزمره تفکر و اندیشه جوامع و انسان گذشته، نقش مهم و اساسی دارد. سفال همچنین به عنوان یکی از عوامل انتقال مفاهیم که در نتیجه تغییر و تحولات دوران گذشته بوده، ظاهر شده و به وسیله اشکال و تزیینات غنی خود، گویاتر از همه ساخته های بشری، مفاهیم هنری هر دوره را بیان می کند. در محوطه و پایگاه میراث جهانی پاسارگاد به واسطه چندین دهه مطالعات، بررسی و کاوش های باستان شناسی میزان زیادی سفال از محوطه های تاریخی به دست آمده که این سفال ها در شریط مناسبی نگهداری نمی شد. این سفال ها بیشتر مربوط به کاوش های باستان شناسی تنگ بلاغی است که توسط گروه های مشترک ایرانی و خارجی جمع آوری شده بودند. مقداری سفال نیز مربوط به بررسی های باستان شناسی و کاوش های بخش های دیگر منطقه پاسارگاد است. از همین روی گروه باستان شناسی پایگاه میراث جهانی پاسارگاد برنامه ای جهت ساماندهی و استاندارد سازی شیوه نگهداری سفال ها تهیه و تدوین نمود و از نیمه اردیبهشت 1397 کار ساماندهی آغاز شد. در این برنامه نزدیک به 1000 جعبه مواد فرهنگی شامل: سفال، اشیا (سفالی، فلزی، سنگی) ابزارهای سنگی، قطعات آجر و سنگ، استخوان و دیگر مواد فرهنگی مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به شرایط نامطلوب نگهداری سفال ها و دیگر مواد فرهنگی در آغاز یک کانتینر به عنوان مخزن و انبار سفال بهسازی و آماده شد و درون آن با سازه های فلزی مقاوم و استاندارد قفسه بندی گردید. سفال ها و مواد فرهنگی پیش از ساماندهی درون جعبه های پلاستیکی و چوبی نامناسب نگهداری می شد که بر اثر آفتاب خوردگی و رطوبت، فرسوده و شکسته شده بودند. بنابراین به تعداد نیاز جعبه های چوبی مقاوم با اندازه های مناسب آماده گردید تا سفال ها پس از مرتب شدن و آماده سازی درون آنها نگهداری شود. کیسه های پارچه ای و پلاستیکی سفال ها نیز فرسوده و پاره شده بود که به این منظور به میزان لازم کیسه پارچه ای نو تهیه و جایگزین گردید. سفال¬ها پیش از آغاز ساماندهی شسته و تمیز شد و درون کیسه های نو قرار داده شد و مشخصات هرکدام از کیسه ها نیز دوباره روی لیبل جدید نوشته شد. جدای از سفال دیگر مواد فرهنگی نیز ساماندهی و مرتب شدند و درون کیسه های نو قرار داده شد. در این برنامه مواد فرهنگی موزه¬ای و اشیا ویژه مطالعاتی نیز فهرست برداری شد و جهبه هایی جداگانه و درب دار برای آنها در نظر گرفته شد. پس از آماده سازی سفال¬ها و دیگر مواد فرهنگی، در انبار سفال قفسه هایی جداگانه و مجزا برای کاوش ها و بررسی ها تعیین گردید و جعبه ها درون قفسه ها قرار گرفت و مشخصات و شناسنامه هر بخش نیز در ردیف تعیین شده نصب گردید. برنامه ساماندهی سفال¬ها و مواد فرهنگی که در محل پایگاه میراث جهانی پاسارگاد انجام شد یک کار علمی و روشمند در حفاظت و نگهداری مناسب از داده های فرهنگی است که جدای از مراقبت استاندارد و شایسته از آنها، انجام مطالعات و دسترسی بهتر و آسان به سفال ها و دیگر مواد فرهنگی را فراهم میکند. این برنامه به ما در راه¬اندازی بانک سفال و مواد فرهنگی که یکی از اهداف علمی این پایگاه است کمک خواهد کرد.