آرامگاه کوروش بزرگ تنها بنای پاسارگاد است که تاریخ نگاران و سياحان آن را توصیف كردهاند. استرابون كه همزمان با عيسي مسیح زندگي ميكرد،از قول يكي از سرداران همراه اسکندر، آرامگاه کوروش را چنین وصف كرده است: «.. و در آنجا اسکندر آرامگاه کوروش را در پردیسي مشاهده کرد، به صورت برجی کمارتفاع كه زیر سایه انبوه درختان باغ شاهی پنهان بود.
بخش پایین آرامگاه بزرگ و حجیم بود و در بخش بالایی اتاقی داشت با تختی از طلا و میزی که روی آن فنجانها و ظروف آیینی نهاده بودند و تابوتی زرین که جسد کوروش را در خود جای داده بود ...»
ساختار بنای آرامگاه شامل دو بخش اصلی سکوی پلکانی و اتاقک آرامگاه با سقف خرپشتهای است. كل بنا، که بلندی آن حدود 11 متر است، از بلوکهای سنگی تراشخورده ساخته شده كه بدون هیچ ملاتی کنار هم چیده شده است. این مکعبهای سنگی را با بستهای آهنی و با استفاده از سرب به هم متصل و سرجای خود محکم كردهاند.
بخش پلکانی بنا از دو قسمت تشکیل شده، نخست سه پلة پایین که ارتفاع هر كدام یک متر است و سپس سه پلة بالا با ارتفاع حدود نيم متر. طراحی هوشمندانة آرامگاه يادآور زیگوراتها یا نیایشگاههای مطبق با پیشینة کهن در تاریخ معماری ایران و در عين حال ممتاز و منحصربهفرد است و ساختار کلی آن، به دليل سادگي و گيرايي در عین استحکام، نظر هر بینندهای را از هر سوی دشت به خود جلب ميکند.
کلودیوس ریچ در سال 1821در مورد اهميت آرامگاه و شخصيتي كه در آن آرميده چنين گفته است: «ظاهر بسیار قابل احترام این بنای سنگی بیدرنگ موجب نوعی احساس ترس همراه با کرنش و تعظیم در من شد. آگاه شدم که تاکنون درک و شناخت درستی از آن نداشتهام. از این رو در حالی که غرق در تفکر بودم حدود یک ساعت روی پلکان بنا نشستم تا آن زمان که ماه بر فراز آن نورافشانی کرد و آن وقت بود که به خود گفتم که اینجا بیشک باید آرامگاه بهترین، مشهورترین، محترمترین و ستودنیترین پادشاه مشرق زمین باشد.»