آنچه امروزه برج سنگی خوانده می شود، بقایای بنای چهار گوش رفیعی است که بر فراز صفه ای سه پله ای قرار گرفته است. ارتفاع برج نزدیک به 14 متر و قاعده آن 23/7 در 27/7 متر اندازه گیری شده است. تنها ورودی بنا در جبهه شمال غربی تعبیه گردیده و نزدیک به 5/7 متر از سطح زمین ارتفاع دارد. دسترسی به اتاق بالای برج از طریق پلکانی سنگی با 29 پله (به نقل از دیوید استروناخ) میسر می شده است. به گمان بسیاری، معماری برج سنگی با طراحی خاص و ظرافت ساخت، در شمار شاهکارهای مهندسی هخامنشیان قرار دارد. سنگ های به کار رفته در این بنا از گونه سنگ های سفید مرمرین است که از معدن کوه سیوند آورده شده اند. از سنگ های سیاه آهکی هم در پنجره های بسته و کور بنا جهت تزئین استفاده شده است. تو رفتگی های منظم مستطیل شکل در نمای خارجی چهار ضلع برج، دیگر عناصر تزئینی بدنه ها هستند که شواهد آنها کماکان باقیست. در مورد کاربری بنا نظرات متعددی مطرح است. گروهی آن را مقبره کمبوجیه، پسر و جانشین کوروش می دانند. بعضی آن را آتشکده یا نیایشگاه دانسته اند و برخی نیز آن را گنج خانه کوروش خوانده اند که در آن اسناد و مدارک مهم دولت هخامنشی نگهداری می شده است. در این میان البته اغلب کارشناسان برای این بنا کارکردی آیینی متصور هستند و معتقدند بنای کعبه زرتشت در نقش رستم از روی این اثر الگو برداری شده است. در دوره اسلامی، برج سنگی را زندان سلیمان می نامیده اند. در حال حاضر این بنا بر اثر گذشت زمان، رها شدگی، تجمع و نفوذ آب باران، حفاری های غیر مجاز، سرقت بست های فلزی، به یغما رفتن بلوک های سنگی، کم توجهی به اقدامات حفاظتی و پاره ای عوامل دیگر، به شدت آسیب دیده و فقط دیواره ضلع شمال غربی اثر نسبتا پا برجا مانده است. سایر دیوارها و مابقی قسمت ها کاملا فرو ریخته و بلوک های سنگی در هم شکسته، بر روی هم آوار و در اطراف پراکنده شده اند. در نتیجه این اتفاقات، صفه بنا از حالت اولیه خود خارج شده، شکل و شمایل آن بسیار مخدوش گردیده است. با هدف خواناسازی پلان معماری صفه و برطرف کردن آشفتگی های موجود، پیشتر در خلال سال های 1398 و 1399 عملیات ساماندهی در دو جبهه جنوب غربی و شمال غربی بنا به انجام رسیده و اینک در مرحله سوم، تمرکز بر اصلاح وضعیت جبهه شمال شرقی صفه است. عملیات ساماندهی این بخش از اثر که از نیمه شهریور ماه سال جاری آغاز شده مشتمل بر: مستندسازی، پاکسازی، قطعه یابی، دوباره چینی و وصالی است. آرایش و وصالی بلوک های سنگی از هم پاشیده به دو صورت خشکه چینی و یا به روش پین گذاری (استفاده از مفتول های فایبرگلس) و بکارگیری رزین انجام می گیرد. نکته حائز اهمیت، به دست آمدن شواهد و اطلاعات جدید تاریخی و معماری در حین عملیات ساماندهی است که هر کدام متعاقبا معرفی خواهند شد.